Het lukt teams niet altijd om tolerant te zijn voor verschillen tussen mensen, net zoals dat in de samenleving ook best onder druk staat. Daarom wil ik teams helpen om vrijplaatsen te zijn waar mensen leren en ervaren hoe fijn en zinvol het is om verschillen tussen mensen te overbruggen.

Het team als mini-samenleving

Teams vormen niet alleen een samenwerking maar zijn ook een kleine samenleving. En net als in onze ‘grote’ samenleving krijgen we er te maken met allerlei verschillen. Gelukkig weten we uit onderzoek en ervaring dat het gebruik maken van die verschillen een team enorm kan versterken. Teams hebben diversiteit nodig, dat is al lang bekend uit onderzoek en ervaring. Door het combineren van verschillende kwaliteiten kan er synergie ontstaan, en dat is precies de ‘belofte’ van het werken in teamverband.

Toch is het werken met verschillen makkelijker gezegd dan gedaan. Want in de combinatie van verschillen ligt natuurlijk ook het potentiële onbegrip, of zelfs conflict op de loer. Diversiteit heeft alleen zin als we de verschillen weten te overbruggen. We hebben inclusie nodig.

Wat teamcoaches kunnen doen

We kunnen helpen met het formuleren van een gezamenlijke ambitie. En dan bedoel ik niet alleen het omschrijven van resultaat en doelen, maar ook – en juist – verbinding zoeken op het ‘hogere doel’. Op wat de teamleden echt inspireert. Niets zo verbindend als een gezamenlijke visie op wat er werkelijk toe doet. Zo’n visie ontbreekt in veel teams.

We kunnen alerter zijn op kwetsbaarheden over en weer die wel en niet relevant zijn. Daarmee bedoel ik dat sommige gevoeligheden toch vooral met lange tenen te maken hebben. Men is snel beledigd deze tijd. Wat helpt is om teamleden weerbaar te maken, te onderzoeken hoe je beter grenzen kunt stellen, hoe je veerkrachtiger wordt. Persoonlijke ontwikkeling dus.

Om gebruik te maken van verschillen moeten we wél weten wat die verschillen zijn. Sommige eigenschappen ‘zien’ we meteen aan de buitenkant van een mens, maar heel veel – ik zou zelfs willen zeggen de meeste – niet. Sterker nog, de uiterlijke verschillen leiden vaak af van de werkelijke verschillen. Ik werk er in teams aan om die verschillen te onderzoeken, en zichtbaar te maken. Daar hoort dus bij dat mensen ook op alle mogelijke manieren ‘uit de kast’ komen. Dat niet altijd makkelijk in een groep, waar men juist probeert zich aan elkaar aan te passen om erbij te horen.

En we kunnen nieuwsgierigheid aanwakkeren. Want tolerantie die niet verder gaat dan ‘doe je ding en ik bemoei me er niet mee’ is niets meer en minder dan onverschilligheid. En daar hebben we weinig aan.

De paradox van tolerantie

Tolerantie vraagt dus om alertheid. Oppassen dat er geen onwenselijke groepsdruk ontstaat, en zorgen dat men interesse in elkaar blijft hebben. Maar er is nog een reden om waakzaam te blijven, en die is verwoord door de wetenschapsfilosoof Karl Popper. In 1947 – kort na WOII – schreef hij dat onbegrensde tolerantie uiteindelijk zal leiden tot het verdwijnen ervan. Want dan zullen intolerante opvattingen gaan overheersen.

We moeten dus niet toestaan dat er opvattingen de ruimte krijgen die de identiteit van de ander ontkennen. Of die in strijd zijn met onze grondrechten of die leiden tot discriminatie. Dat lijkt misschien ver weg van werken in teams, maar dat is het volgens mij allerminst. Ik zal nooit vergeten dat ik als jonge adviseur bij een prestigieus adviesbureau kwam werken. Kort na mijn aantreden verscheen daar een talentvolle, nieuwe collega. Hij werd al snel bij de directeur op het matje geroepen, waar hem verteld werd dat het toch beter was als hij zijn oorringetje voortaan uit zou doen. Dit heeft veel indruk op mij gemaakt.

De samenleving wordt diverser, en de tegenstellingen groter. We mogen hopen dat we vanzelf leren die verschillen te overbruggen. Maar we kunnen juist ook in teams daar actief mee aan de slag gaan. Dus teamcoaches: werk aan de winkel!

Zin om te leren hoe je hier aan kunt bijdragen?

• Laat je inspireren in de Erkende Leergang Teamcoaching
• Of begin met de vier-daagse Teamcoaching Essenties
• Weinig tijd? De tweedaagse Professioneel Teamcoachen is er ook nog

Je kunt bij ons korte en lange opleidingen doen. En alles is altijd weer uit te breiden en sluit naadloos op elkaar aan. Bij elke opleiding krijg je 1 jaar gratis toegang tot een e-learning cursus, waarmee je alle informatie via samenvattingen, tutorials en filmpjes nog eens rustig kunt nakijken, zo vaak je wilt.