Het Ruud de Moor Centrum (RdMC) van de Open Universiteit is een kennis- en expertisecentrum voor de professionalisering van leraren. In de onderwijswereld wordt stevig ingezet op het werken in teamverband. De beloften en de verwachtingen daarvan zijn hoog. Als het team goed draait, hebben alle betrokkenen er baat bij. We kijken in dit boek naar het functioneren van teams en vooral naar hoe je kunt leren in teamverband.

Samen met leraren en management gaan we op zoek naar praktische oplossingen en koppelen hieraan wetenschappelijk onderzoek zodat we weten wat waarom werkt en wat niet, als het gaat om de professionalisering van leraren. De nadruk ligt op informeel leren op de werkplek, vaak ondersteund door ICT.

Het idee voor deze publicatie is ontstaan tijdens projecten met scholen over teamontwikkeling en met name teamleren. De praktijkervaringen hebben we verweven met de theorie. We bespreken het functioneren van teams, teamleren, de rol van social media, cultuur en de rol van de teamleider. Daarnaast is er een aantal nuttige tips. Leraren leren verreweg het meest van de ideeën van hun collega’s. Projecten van en met leraren waarbij onderwijsontwikkeling of onderwijsinnovatie centraal staat, dus waar een werkgerelateerde vraag aan ten grondslag ligt, zijn katalysatoren voor dit leren van, en met elkaar.

Inhoudsopgave

Woord vooraf

1 Onderwijsteams: context, kritiek en belang
1.1 Wat is er aan de hand in onderwijsland?
1.2 Teams als oplossing en probleem
1.3 Randvoorwaarden
1.4 Waarom teams?
2 Niet elke groep is een team
2.1 Over wat voor teams hebben we het?
2.2 Vier stadia van teamontwikkeling
2.3 Randvoorwaarden voor teamwerken
3 De lerende professional in het lerende team
3.1 Lerende leraren: drie strategieën
3.2 Wat maakt teamleren lastig te ‘pakken’
3.2.1 Teamwerken is niet altijd teamleren
3.2.2 Definitie van teamleren
3.3 Sociaal kapitaal van het team
3.4 Groepsdynamiek als onderwerp en voorwaarde voor teamleren
3.5 Van teamleren naar een lerende school
4 Verschillende gezichten van teamleren
4.1 Het ene probleem is het andere niet
4.2 De functie van mentale modellen
4.3 Teamleren nader bekeken
4.3.1 Vier modi van leren in teams
4.3.2 Leren in verschillende stadia van teamontwikkeling
5 Hoe teamleren er concreet uitziet: leergedrag
5.1 Heeft leren invloed op presteren?
6 Een voedingsbodem voor teamleren: leercultuur
6.1 Drie typen schoolcultuur
6.2 Een diagnose van de teamcultuur
7 Teamleiderschap en het faciliteren van teamleren
7.1 Zes terreinen waarop teamleider teamleren kan begeleiden
7.2 Leiderschapsstijlen
8 Als het lastig wordt: pseudoteams en valkuilen
8.1 Diverse pseudoteams|
8.2 Groepsdenken en andere valkuilen bij teams
9 Werkvormen voor teamleren
9.1 Kiezen van een werkvorm
9.2 Werkvormen
10 Ook online! Social media voor het leren in teams
10.1 Wat is web2.0 en social media?
10.2 Wat kun je ermee?
10.3 Welke webtools zijn geschikt voor teamleren?
10.4 En nu van start…

De hele publicatie is hier te downloaden