VIER TIPS VOOR DE TOEKOMST

Online werken zal blijven. Hoe gaan we dat beter doen?

Wat online werken en leren betreft zijn we door de coronapandemie in een soort achtbaan terecht gekomen. Na aanvankelijke schrik en ontkenning gingen we razendsnel ‘om’, raakten we enthousiast over online, maar is de euforie alweer behoorlijk getemperd. Eén ding is duidelijk: online werken gaat niet meer weg. Maar hoe gaan we het doen? Graag deel ik enkele bespiegelingen, zorgen en ervaringen en vertel ik wat ons volgens mij te doen staat.

In dit artikel

Laat ik positief beginnen. Ik heb versteld gestaan van wat er allemaal na een korte fase van ontkenning mogelijk bleek te zijn. Hele organisaties waren in een week online. Zelfs verstokte digibeten gingen overstag. We leerden online werken, onderwijzen, produceren en innoveren. Talloze vakbroeders sprongen in de kennisleemte met boeken over online trainen, leidinggeven en coachen. De crisis is door veel mensen omgezet in kansen. Iemand zei me een dagtaak te hebben aan het volgen van gratis webinars, en inderdaad: ze vlogen je om de oren.

Mijn eigen leercurve was mega steil. En ik heb een aantal voordelen uit het online werken gehaald die ik niet meer wil opgeven. Je kunt je toch haast niet meer voorstellen dat je ‘vroeger’ voor een intakegesprek van een uur van Amsterdam naar Hengelo reed? Ik zal nu sneller met iemand videobellen dan vroeger. Ik lees mijn kinderen online voor. En mijn lesprogramma’s zullen meer blended worden.

Veel is mogelijk, maar ten koste waarvan?

Er is online veel meer mogelijk dan we dachten. Online onderwijs bijvoorbeeld, dat gaat in veel gevallen prima. Ik kan genieten van alle mogelijkheden, zoals het snel schakelen tussen apps, talloze creatieve werkvormen die je met een druk op de knop inzet, het soepel uiteengaan in break-out groepen en natuurlijk nooit meer mensen moeten terughalen uit koffiehoeken.

Maar we weten inmiddels ook dat het gemis aan sociaal contact voor veel mensen zwaar is, niet alleen voor studenten. En ik merk ook dat in online trainingen en online vergaderingen er wel degelijk iets ‘verdwijnt’. Het contact lijkt schraler. Er is minder diepgang. Je kan proberen dat precies onder woorden te brengen, maar mijn eigen ervaring sprak boekdelen. Ik zat zelf een tijdlang op de ‘high’ van de achtbaan, en was verrukt over alles wat mogelijk was. Tot ik na maanden weer live ging trainen, en wist: ja, dit is echt veel rijker.

Je ziet de lichaamstaal, je kan iemand recht in de ogen kijken, je hoort een spontane uitroep. Bij de koffie kan je even iemand apart spreken, je vangt wat gesprekken op. Dat is echt anders dan wanneer tijdens een Zoompauze alle schermpjes op zwart gaan. Je komt een heel eind, maar het echte groepsgevoel krijg je niet.

Dus wat nu? Online gaat niet meer weg. Ik zal hierna wat dieper ingaan op de voor- en nadelen van het massale online werken en leren. En ik geef vier suggesties om de nadelen wat beter op te vangen dan ons in dit crisisjaar gelukt is.

1. Grenzen leren stellen is urgenter dan ooit

Het online werken doorbreekt allerlei grenzen, niet alleen van tijd en plaats maar ook die van werk en privé. Het heeft leuke kanten, wanneer je een CEO in vrijetijdskleding in een hobbykamer ziet zitten, of als er weer eens een kind of huisdier het beeld in wandelt. Ik heb veel minder reistijd en dat vind ik echt een voordeel. Tijdens een pauze kan ik de kat aaien of met mijn partner lunchen.

Maar er zijn ook zorgen. Ik heb nog nooit zoveel mails, vergaderverzoeken en appjes in het weekend of ‘s nachts ontvangen als in het afgelopen jaar. We namen werk al te veel mee naar huis, maar nu ís het thuis. Dat grenzeloze merk ik op meer fronten. Het lijkt wel of mensen alsmaar sneller antwoorden willen. Als ik nu twee dagen niet op een mail reageer krijg ik rappels. We moeten hier duidelijke grenzen leren stellen. Dat begint bij jezelf, door scherp te markeren wanneer je wel en niet werkt. En dat moet een vervolg krijgen in je team.

Een tip voor teams is om samen een bereikbaarheidsprofiel te maken. Vertel aan elkaar hoe je langs welke weg wanneer bereikbaar bent. Ik vind het bijvoorbeeld vervelend als wildvreemde mensen me via WhatsApp werkproblemen voorleggen. Zo heeft iedereen z’n voorkeuren. Wissel dat uit en maak hierover heldere afspraken. Het is me opgevallen dat men nu in veel teams maar wat doet, en ongeveer langs élk kanaal communiceert.

2. Van ‘overleven’ naar er ‘over leren’

Tijdens de crisis konden er bergen verzet worden. Ik heb meerdere teams gesproken die zich daardoor van verstokt klaagteam transformeerden tot swingend topteam. Oud zeer verdween en verstopte communicatielijnen floepten open. Ook sprak ik al teams die – toen de urgentie weer afnam – terugvielen in hun oude patronen. Dat doet de hoop om er met elkaar een keer uit te komen natuurlijk geen goed. Wat zou helpen is van al wat nieuw is veel actiever te leren. Evalueer meer, blik terug, blijf doorontwikkelen. Die teams die ‘terugvielen’ zouden baat hebben gehad bij coaching van een teamleider die zichzelf ook als teamcoach ziet.

Een andere zorg die ik heb is of al die hardwerkende ‘crisisteams’ nog wel hulpvragen kunnen stellen. Dus na een jaartje pandemie zullen de reserves wel zijn uitgeput. Niet alleen in de zorg natuurlijk, maar overal. LinkedIn anticipeert op dit probleem, en stuurde onlangs alle werknemers een week op vakantie. Maar het toch al hoge burnoutcijfer dat ons land kent zal voorlopig niet dalen. Een beproefd tegengif is – tegen de klippen op – toch reflectietijd inbouwen, ook al heb je het te druk. Stephen Covey haalt in zijn beroemde boek (The seven habits, 1989) het verhaal aan van een houtzager met een botte zaag. Komt een wandelaar voorbij die vraagt waarom hij zijn zaag niet slijpt. Daar heb ik geen tijd voor, antwoordt de arme zwoeger.

3. Gericht investeren

Nu blijkt dat online werken een blijvertje is moeten we durven investeren. Veel bedrijven zien dat ook, en verstrekken bureaustoelen of thuismassages. Natuurlijk ruikt men ook kansen. Dure kantoren kunnen wellicht worden afgestoten of worden omgebouwd tot corporate huiskamers. (Niet dat deze ontwikkeling nieuw is trouwens.) Ook individuen moeten willen investeren. Ik kan het moeilijk begrijpen als iemand nu nog een training van een hele dag op de mobiele telefoon volgt omdat de baas Zoom niet toestaat. En een haperende wifi-verbinding is zo langzamerhand de nieuwe versie van ‘de brug stond open’.

Natuurlijk moeten we veel verder gaan dan de bureaustoel of een goed scherm. We zullen ook fors moeten investeren in nieuwe vaardigheden. Domweg het fysieke vergaderen online voortzetten is niet vol te houden. Vergaderingen duren nu gemiddeld 20% korter, blijkt uit onderzoek, maar we vergaderen bijna 15% meer. Vrijwel iedereen die ik spreek zegt de hele week alleen maar in online overleg te zitten. Dat is de hel. We zullen als remote werkenden dus alternatieven moeten vinden voor real time overleggen. Samen werken aan een document in de cloud bijvoorbeeld, op tijden dat het jou uitkomt, wanneer jij inspiratie hebt.

Terugkomend op de botte zaag: veel bedrijven hebben weer hard bezuinigd, natuurlijk ook op opleiding. Dat is al jaren, en nu nog steeds, een kortzichtige aanpak.

4. Kwaliteit van contact terugwinnen

Door alle online tools zijn afstanden kleiner geworden. En je kunt ‘warm’ samenwerken langer volhouden met beeldbellen, dan met alleen telefoon en e-mail. We slaan ons met elkaar door het online werken heen, maar het eist z’n tol. We missen de onderonsjes. Veel mensen zijn niet echt gelukkig met hun werk, en zelfs een derde van de werkenden zou een andere baan overwegen. Er wordt veel eenzaamheid ervaren, en verschraling van het contact. Het is dagelijks nieuws.

Ik heb bijvoorbeeld al meer dan eens gehoord dat teamleden nieuw zijn aangenomen en al een jaar werken met collega’s die ze nog nooit live hebben gezien. Er worden zelfs speciale adviezen gegeven om niet onzichtbaar te worden tijdens het vele thuiswerken. De sociale contacten op het werk zijn voor veel mensen ontzettend belangrijk. En al die pratende gezichtjes op je scherm lossen de behoefte aan contact niet voldoende in.

We moeten de kwaliteit van het contact actiever verzorgen. Dat zal voor een deel gebeuren als we weer terugkeren naar ‘normaal’. De lering die we moeten trekken is dat bij al het online werken dat nog zal blijven,  we best wat meer aandacht mogen hebben voor contact maken. Ik kan er nog steeds niet bij dat zoveel online meetings pats-boem beginnen met inhoudelijke punten. Contact maken kan wel degelijk online, als je er maar even de tijd voor neemt. Daarnaast kun je online meetings aanvullen met bijvoorbeeld ‘wandel-bila’s’, of je belt iemand na afloop van een overleg even om nog wat persoonlijk na te kletsen. Smalltalk wordt nog te vaak gezien als tijdverspilling, maar dat is het niet.

Teamcoaching Basistraining

Wil je meemaken hoe we online trainen bij Teamchange? Doe de Teamcoaching Basistraining Online. In vier sessies krijg je alle basisconcepten, plus nog veel meer: tools, oefeningen, cases en online toetsen. En het Handboek Teamcoaching krijg je thuisgestuurd! Wat zeggen de deelnemers tot nu toe? Dat de sessies omvlogen!

Aanverwante artikelen

44 Tips bij het werken met een virtueel team

Tips voor online vergaderen en trainen. Hoe hoort het?

Online samenwerken in een virtueel team

44 Tips bij het werken met een virtueel team

Tips voor online vergaderen en trainen. Hoe hoort het?

Geef een reactie

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Welk account wil je maken?

Minimaal 8 tekens, 1 hoofdletter, 1 cijfer en 1 leesteken. Gebruik geen wachtwoord dat je elders ook gebruikt.

Aanmelden Ask me Anything

Zit je met een casus? Een lastige klus? Iets met je team of je rol als teamcoach of teamleider? Kom naar een online AmeA sessie, je mag alles vragen. Meld je aan! Het is van 10.00 tot 11.30. Kom wel op tijd, eerder weggaan kan.

Boek aanbevelen

Bestand delen

Je kunt een pdf-bestand delen op onze site. Een artikel, of iets anders moois. Stuur het ons en wij plaatsen het onder jouw naam op onze Download & Delen pagina.

Werkvorm posten

De instructie
Helder en in hele zinnen. Geen telegramstijl. Gebruik stappen of nummers. Of tussenkopjes in vet. Geef eventueel variaties of tips aan het eind. Doe géén copy-paste van een andere site of ander document!!

Account aanpassen

Minimaal 8 tekens, hoofdletter, cijfer en speciaal teken. Gebruik geen ww dat je elders gebruikt. 

Minimaal 8 tekens, 1 hoofdletter, 1 cijfer en 1 leesteken. Gebruik geen wachtwoord dat je elders ook gebruikt.

Minimaal 8 tekens, 1 hoofdletter, 1 cijfer en 1 leesteken. Gebruik geen wachtwoord dat je elders ook gebruikt.

Let op – als je geen bevestiging hebt ontvangen is het maken van je account niet gelukt. Je kunt dan niet inloggen.

Profiel maken of aanpassen

Leuk als je zichtbaar wilt zijn op de site. Ook klanten kunnen je profiel zien, maar alleen mensen die zijn ingelogd hebben zicht op je contactgegevens. 

  • JPG/JPEG/PNG
  • Zo vierkant mogelijk
  • Vooral je gezicht
  • Max 500kb

Review maken

Onze studenten – misschien jij ook – hebben veel aan de reviews op onze site. Help jij toekomstige studenten met jouw review? Het mag eventueel anoniem of onder pseudoniem. Veel dank!

complete opleiding voor teamcoaches
Meer informatie +

Kom kennismaken met ons!

Je wilt wellicht met ons samenwerken of je bij ons laten opleiden, maar nog even ‘gevoel’ krijgen bij wie wij zijn? Of je hebt gewoon een aantal vragen die je liever persoonlijk bespreekt?

Laten we (video)bellen!

We ontmoeten elkaar via telefoon, Teams of Zoom. Geheel vrijblijvend uiteraard. In principe neemt Martijn Vroemen contact met je op, maar je kunt ook kiezen voor andere Teamchangers.

Handleiding Zoom + mini-werkvormen

Stel je vraag!