Groep of team?

Elke groep kan in principe samen aan een taak werken maar daarmee is ze nog geen team. Intuïtief herkent bijna iedereen het gevoel dat een team méér is. Een goed team is beter dan de optelsom van de leden. Het is dit effect dat bedrijven nastreven wanneer ze de organisatie herstructureren in (zelfsturende) teams. Een team is dus een groep mensen. Een bijzondere groep. Veel mensen praten over groepen alsof het dingen zijn. Zelfstandige eenheden die je bij wijze van spreken zou kunnen aanwijzen, oppakken of meten. Maar eigenlijk bestaat een groep slechts in de hoofden van de groepsleden.

Teams in organisaties

In organisaties komen verschillende groepen voor, maar een aantal van deze groepen krijgt het speciale predicaat ‘team’. Twee vormen daarvan zijn al decennia gemeengoed in organisaties: projectteams voor tijdelijke opdrachten en managementteams van hen die leidinggeven.

Voor het werken in teams zijn verschillende termen in omloop, die door de jaren heen meer of minder populair waren: de autonome taakgroep; het zelfsturende team; resultaatverantwoordelijk team. In alle gevallen gaat het steeds om eigenaarschap en verantwoordelijkheid, het samenbrengen van disciplines en minder directe sturing.

Definitie van een team

Een team is een

1. Bijzondere groep van beperkte omvang
2. waarin met een diversiteit aan talenten
3. een complete taak wordt volbracht
4. waarbij de leden veel zelforganisatie hebben.

1. Bijzondere groep van beperkte omvang

Het is een bijzondere groep, omdat alle teams groepen zijn, maar niet alle groepen teams. Een team is iets speciaals. Dit kunnen we niet goed bewijzen en omschrijven, maar iedereen voelt dat dit waar is. Een team heeft alles wat een groep heeft, en méér. We kunnen dat teamgeest noemen. Een team is te groot als de mensen elkaar uit het oog verliezen. Wat te groot is hangt af van de taak en van de teamleden, maar het einde komt in zicht boven de 7 à 8 personen. Er zijn veel uitzonderingen op dit getal. Je weet in ieder geval dat een team te groot is als het uiteenvalt in subgroepen. Veel worstelende (lees: te grote) teams kun je dan ook uit hun lijden verlossen door ze op te delen in kleinere teams.

2. Met een diversiteit aan talenten

In een team worden diverse talenten, kwaliteiten en persoonlijkheden aan elkaar verbonden, op een manier die werkt als nergens anders. Het klikt. Je kunt dat wel stimuleren, maar niet afdwingen. Teambuilding is dan ook in de mechanische betekenis van het woord niet mogelijk, maar je kunt wel proberen de randvoorwaarden te optimaliseren. En dat is nu juist het werk van teamcoaches. Als er ook maar iets wetenschappelijk is vastgesteld over teams, dan is het wel dat diversiteit veel belangrijker is voor teamsucces dan hoge gemiddelde intelligentie of technische vaardigheden. Een groep van topspelers kan jammerlijk falen als er geen chemie is. Maar het is ook niet zo dat talent niet nodig is. Met alleen goede wil kom je er niet.

3. Een complete taak

Een team maakt of doet iets dat voor de teamleden relevant is en dat als compleet wordt ervaren. Als het meezit is het resultaat ook relevant voor de buitenwereld, maar dat is niet eens per se nodig. Niet om een team te zijn. Mensen die in groepsverband werk verrichten dat eenvormig is, of slechts een radertje in een groot systeem, kunnen zich wel team voelen, maar ze zijn het niet. Dat teamgevoel kan heel prettig en waardevol zijn, en ik noem dat met een ouderwets woord collegialiteit. Maar verwar een groep belcentrummedewerkers niet met een team, ook al heten ze ‘Team Oost’. Hetzelfde geldt voor veel groepen van managers of bestuurders.

4. Met redelijk wat zelforganisatie

Ten slotte wordt een groep pas een team als er nagedacht en meegestuurd mag worden. Er is tegenwoordig veel te doen over zelfsturing. Veel bazen en beslissers worden bang van dat woord, dus we noemen het maar zelforganisatie, wat natuurlijk precies hetzelfde is. Waar het om gaat is dat in een echt team mensen niet alleen opdrachten uitvoeren, maar ondernemend zijn. Ze kijken en denken vooruit en nemen allerlei eigen initiatieven die goed zijn voor het team, omdat ze zich verbonden voelen met de gezamenlijke doelen en met hun teamgenoten. Ze doen dat dus voor zichzelf en voor elkaar. Want in een echt team mogen mensen ook aan zichzelf denken. Ik noem dat welbegrepen eigenbelang.