In onze westerse teams zijn we gewend besluiten te nemen op basis van “meeste stemmen gelden”. Dat klinkt heel logisch en heel democratisch. Maar we zijn ook bekend met “het geroddel bij het koffie-apparaat” over het genomen besluit  door collega’s die het er toch niet mee eens zijn. Collega’s die het eigenlijk nét even anders zagen. Collega’s die zelfs vet in de weerstand schieten. Het gevolg? Sabotage, (sarcastische) grappen, vertragende processen, doelstellingen die niet gehaald worden en een teamleider die aan de slag kan met reparatiewerk.

Deep Democracy, de uitgangspunten

Deep Democracy (demos (volk) en kratos (kracht of macht) is een methode om gedragen besluiten te nemen waarbij je de “wijsheid van de minderheid” toevoegt aan het “meerderheidsbesluit”. De som is meer dan de delen; alle meningen, emoties en overtuigingen binnen de groep doen er toe en zijn van belang om een gedragen besluit te nemen; alle antwoorden zijn al in de groep. Spanningen zijn niet eng, maar een gegeven en vormen de start van een creatief proces.

Deep Democracy is een methodiek om op een praktische manier verschillende meningen in een team zichtbaar en bespreekbaar te maken om vervolgens deze meningen te bundelen tot één besluit met draagkracht en draagvlak, waar iedereen zich gehoord voelt en alle perspectieven worden benut. Om dit als team op een goede manier te doen formuleer je aan het begin van het gesprek een aantal uitgangspunten. Het is wel zaak om deze uitgangspunten net elkaar te delen, en te leren.

• Niemand heeft het monopolie op de waarheid.
• Je gaat in gesprek om de relatie te verdiepen.
• Je bent bereid van elkaar te leren.
• Het tempo van het gesprek zal af en toe vertragen.
• Praten en luisteren is menselijk.
• Iedereen heeft elkaars hulp nodig om betere luisteraars te worden.
• Je gaat er van uit dat het af en toe chaotisch is.

Proces van besluitvorming bij Deep Democracy

1. Verzamel eerst alle invalshoeken. Wat de meerderheid zoal vindt, dat noemen we de “lalala”.
2. Zoek vervolgens actief naar andere of afwijkende meningen, de “li”. Geef aan dat dit proces ook spannend kan zijn.
3. Zorg dat de hele groep de “li” echt gehoord heeft. Daardoor wordt het soms makkelijker om bij dit afwijkende geluid aan te sluiten.
4. Als procesbegeleider benoem je neutraal de verschillende opties en je brengt de opties in stemming (handopsteken).
5. vervolgens blijkt dat zich een meerderheid heeft gevormd (geen unaniem besluit);
6. Als er nu géén unaniem besluit is, dan moet je volgens Deep Democracy de minderheidswijsheid toevoegen. Dus je vraag aan de “li” mensen, wat zij nodig hebben om toch mee te kunnen gaan met de meerderheid. Je erkent wel iemands ‘verlies’ maar je geeft hem alsnog een stem. Je gaat niet op zoek naar een compromis, maar je probeert het besluit met meer wijsheid – van de minderheid – te nemen.
7. Opnieuw stemmen. Deze stappen loop je net zo lang door tot er een unaniem besluit is genomen. Het kost misschien meer tijd, maar het de kwaliteit van het besluit is veel beter.

In het boek Deep Democracy van Jitske Kramer staat de methode helemaal uitgelegd. Het is een fijn boek om te lezen en zeer bruikbaar voor teamcoaches. Ook de onderstroom komt er uitgebreid aan bod.

Vaardigheden bij Deep Democracy

Om dit proces te begeleiden maak je gebruik van een aantal metaskills. Naast compassie en “echt luisteren” is neutraliteit belangrijk. Dit is het innerlijk vermogen om alle stemmen met gelijke interesse en aandacht te kunnen horen, zonder oordeel. Jouw sturing op-, en verbinding met het eindresultaat moet je dus kunnen loslaten.

Om neutraal te kunnen zijn is het belangrijk om bij jezelf na te gaan hoeveel ruimte jij de ander echt geeft. Breng je iets volledig open als ‘idee’ in, of heb je eigenlijk al een ‘voorstel’? Kijk eens naar de onderstaande kenmerken van wat je inbrengt in een team. van heel open, naar juist heel sturend.

Een idee – niets staat nog vast, je bent bereid je idee te laten varen; open voor beïnvloeding; open dialoog; verschillende invalshoeken.

Een suggestie – duidelijk voornemen, andere invalshoeken zijn welkom; bereid om je te laten beïnvloeden; open dialoog; samen besluiten wel/niet tot actie.

Een voorstel – concreet uitgewerkt voorstel; dit moet gebeuren tenzij iemand zwaarwegende bezwaren heeft; beperkt beïnvloeding en dialoog mogelijk.; besluit is vrijwel genomen.

Een opdracht – besluit is genomen; dit gaat gebeuren, punt uit!; geen discussie meer mogelijk; geen mogelijkheid tot beïnvloeding; hoogstens stel je de vraag wat anderen nodig hebben om tot actie over te gaan.

Over de auteur

Vanuit mijn eigen adviesbureau www.astridruttenprojects.nl begeleid ik als teamcoach en verandermanager organisaties en teams bij “prettig samenwerken”. Ik maak gebruik van diverse werkvormen, waarvan deep democracy een hele belangrijke is. Ik ben level 1 t/m 4 gecertificeerd om deep democracy in te kunnen zetten in mijn werkzaamheden. astridruttenprojects@gmail.com – 06-43284671. Ik ben bovendien geregistreerd teamcoach, middels de opleiding van Teamchange.