Durf de spanning op te zoeken!

Psychologische veiligheid in teams (5 tips)

Een beetje coach kan niet meer om dit concept heen: psychologische veiligheid. Inmiddels uitgebreid met ‘sociale’ veiligheid. Een begrip dat al best lang bestaat, maar ineens is het er weer. Volop in de aandacht. Boeken, TED-talks, onderzoeken en cursussen vertellen het: een team werkt pas fijn als het psychosociaal veilig is. Hier volgen mijn 5 tips. Niet gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek maar op 25 jaar ervaring met groepen. Wat kan jij doen als teamcoach?

In dit artikel

Tip 1 – Gebruik het concept correct

In een onveilig team lopen mensen risico op uitsluiting, pesten, bestraffing of intimidatie. Best serieus dus. Als de term onveiligheid valt moet je wel kijken of dát aan de orde is. Want onveiligheid is niet hetzelfde als je zin niet krijgen. En ook niet hetzelfde als een ‘ongemakkelijke’ situatie. Gebruik de term ‘correct’, waarbij je het beste met het team zelf kunt bespreken wat dat is.

Teamontwikkeling veronderstelt dat er leren plaatsvindt, en dat kan oncomfortabel zijn. Maar niet per se onveilig. Gedoe in een team zakt naar de onderstroom, omdat mensen moeilijke dingen liever vermijden. Dat verdwijnt niet vanzelf, daar moet je het over hebben (als je er last van hebt). Ook dat voelt ongemakkelijk. Maar weet je wát onveilig is? Als iedereen ‘het’ voelt maar niemand zegt iets.

Tip 2 – Werk aan transparantie

Probeer in je team onderling transparant te zijn. Dat betekent dat je je uitspreekt en elkaar feedback kan geven. Soms is dat eng en kwetsbaar. Maar iedereen kan het leren en mijn ervaring is dat het teamleven enorm kan ontspannen als het eenmaal lukt.

Leer teamleden om zichzelf te ‘ondertitelen’ als ze iets zeggen of doen. Gewoon een kleine toelichting geven op wat je zegt (of waarom je iets niet zegt). Als teamcoach kun je hier vanaf de eerste minuut het goede voorbeeld in geven.

Tip 3 – Onderzoeken, niet oordelen

In teams word je uitgedaagd om overal iets van te vinden. Over de inhoud van het werk, over beslissingen die genomen gaan worden, over klanten, patiënten, managers en over elkaar. Dat kan nodig zijn, maar oordelen over elkaar kunnen het ook onveilig maken. Zorg dat je als teamcoach blijft onderzoeken. Stel voortdurend verwonderde vragen. Zo laat je merken dat iedereen gelijkwaardig is, en elke mening telt.

In onze opleidingen is dit vaak een vraag: hoe zorg ik dat ik mijn oordelen niet heb? Het antwoord is: je hebt ze nou eenmaal! Maar wees je ervan bewust en zorg dat de oordelen jóu niet hebben. Jij moet aan het stuur blijven. Dus als je merkt dat je ergens iets van vindt, dan laat je daar niet automatisch door leiden. En die houding valt te leren!

Tip 4 – Vier de verschillen

Over gelijkwaardigheid nog: niet iedereen is natuurlijk hetzelfde. Integendeel. Juist in teams is het van belang dat je de diversiteit ruimte geeft. Dat levert soms spanning op, maar dat hoeft onveilig te zijn. Het is veel onveiliger om te doen alsof dat soort tegenstellingen en spanningen niet (mogen) bestaan.

Een pijnpunt is soms dat de een meer bedraagt aan het resultaat dan de ander. Maar juist dat is óók diversiteit. Zolang het geven en nemen in balans is, en men bijdraagt naar vermogen, dan kunnen dit soort verschillen prima bestaan. En dat maakt het veilig.

Tip 5 – Leer van fouten

In een tijd waarin alles perfect moet zijn is het maken van fouten nou niet direct een hobby van veel teamleden. Inderdaad, fouten wil je niet blijven maken, dus zorg dat ze wél besproken worden en leer ervan. Voorkom dus shaming en blaming. En geef als teamcoach zelf het voorbeeld door te laten zien wat je niet weet, en door kwetsbaar te zijn.

En als ‘fouten bespreken’ een te grote stap is: je kunt ook openheid creëren door met elkaar in gesprek te gaan over dingen die je ‘moeilijk vindt’. En vergeet niet dat ontwikkelen en leren vindt vooral plaats op de plek waar het spannend wordt. Psychosociale veiligheid is niet zozeer de voorwaarde om het over moeilijke dingen te kunnen hebben, maar vooral ook de uitkomst ervan!

Maar… wat doe je met zwaar belastende informatie over anderen? En hoe doe je intakegesprekken als het héél onveilig is in het team? Wat als iedereen een klacht heeft over één persoon? Best ingewikkeld…. Daar zouden we het over kunnen hebben…

Bijvoorbeeld in een van onze opleidingen. Vooral de themadag Teamcoach Fundamentals en de tweedaagse module Professioneel Teamcoachen zijn hiervoor geschikt. Beiden zijn onderdeel van onze langere opleidingen.

Of kom naar een van de Ask-me-Anything sessies, gratis en online. Op onze contactpagina kun je je hiervoor aanmelden.

Heb jij ook nog tips? Ik hoor ze graag!

Met hartelijke groet,
Martijn Vroemen

Aanverwante artikelen

De helft zegt af (5 tips)
Het Teamwiel® – Zes succesfactoren voor teamwerk
Doet de teamleider mee met coaching? (5 tips)
Wel of geen individuele intakegesprekken? (5 tips)
Dertig afweermechanismen in teams

Geef een reactie

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Welk account wil je maken?

Minimaal 8 tekens, 1 hoofdletter, 1 cijfer en 1 leesteken. Gebruik geen wachtwoord dat je elders ook gebruikt.

Aanmelden Ask me Anything

Zit je met een casus? Een lastige klus? Iets met je team of je rol als teamcoach of teamleider? Kom naar een online AmeA sessie, je mag alles vragen. Meld je aan! Het is van 10.00 tot 11.30. Kom wel op tijd, eerder weggaan kan.

Boek aanbevelen

Bestand delen

Je kunt een pdf-bestand delen op onze site. Een artikel, of iets anders moois. Stuur het ons en wij plaatsen het onder jouw naam op onze Download & Delen pagina.

Werkvorm posten

De instructie
Helder en in hele zinnen. Geen telegramstijl. Gebruik stappen of nummers. Of tussenkopjes in vet. Geef eventueel variaties of tips aan het eind. Doe géén copy-paste van een andere site of ander document!!

Account aanpassen

Minimaal 8 tekens, hoofdletter, cijfer en speciaal teken. Gebruik geen ww dat je elders gebruikt. 

Minimaal 8 tekens, 1 hoofdletter, 1 cijfer en 1 leesteken. Gebruik geen wachtwoord dat je elders ook gebruikt.

Minimaal 8 tekens, 1 hoofdletter, 1 cijfer en 1 leesteken. Gebruik geen wachtwoord dat je elders ook gebruikt.

Let op – als je geen bevestiging hebt ontvangen is het maken van je account niet gelukt. Je kunt dan niet inloggen.

Profiel maken of aanpassen

Leuk als je zichtbaar wilt zijn op de site. Ook klanten kunnen je profiel zien, maar alleen mensen die zijn ingelogd hebben zicht op je contactgegevens. 

  • JPG/JPEG/PNG
  • Zo vierkant mogelijk
  • Vooral je gezicht
  • Max 500kb

Review maken

Onze studenten – misschien jij ook – hebben veel aan de reviews op onze site. Help jij toekomstige studenten met jouw review? Het mag eventueel anoniem of onder pseudoniem. Veel dank!

Meer informatie +

Kom kennismaken met ons!

Je wilt wellicht met ons samenwerken of je bij ons laten opleiden, maar nog even ‘gevoel’ krijgen bij wie wij zijn? Of je hebt gewoon een aantal vragen die je liever persoonlijk bespreekt?

Laten we (video)bellen!

We ontmoeten elkaar via telefoon, Teams of Zoom. Geheel vrijblijvend uiteraard. In principe neemt Martijn Vroemen contact met je op, maar je kunt ook kiezen voor andere Teamchangers.

Handleiding Zoom + mini-werkvormen

Stel je vraag!